Iqtisodiy oʻsishdan jamiyat taraqqiyotigacha: yangi siyosiy davrda Oʻzbekistonning ustuvor yoʻnalishlari
Oʻzbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Yangi yil arafasida eʼlon qilingan anʼanaviy yillik Murojaatnomasi oʻtayotgan yil yakunlari sarhisob qilingan va mamlakatni kelgusi davrda rivojlantirishning strategik yoʻnalishlari belgilab berilgan muhim dasturiy murojaat boʻldi.
Davlatimiz rahbari taʼkidlaganidek, oʻtgan yil jahon iqtisodiyotidagi beqarorlik va murakkab xalqaro vaziyatga qaramasdan, islohotlarni izchil davom ettirish va Oʻzbekistonning ijtimoiy-iqtisodiy pozitsiyasini mustahkamlash davri boʻldi. Shu maʼnoda, kelgusi yilning Oʻzbekistonda “Mahallani rivojlantirish va jamiyatni yuksaltirish yili” deb eʼlon qilingani davlat siyosatining insonlar hayot sifati va fuqarolik jamiyatini rivojlantirishga yanada chuqurroq eʼtibor qaratishga oʻtayotganidan dalolat beradi.
Prezidentimiz oʻz Murojaatnomasida mamlakatimiz iqtisodiyoti ishonchli oʻsishda davom etayotganini taʼkidladi. 2025-yil muhim yutuqlar bilan yakunlandi - mamlakat yalpi ichki mahsuloti birinchi marta 145 milliard dollardan oshdi, eksport 23 foizga oʻsib, 33,4 milliard dollarni tashkil etdi. Oltin-valyuta zaxiralari hajmi ilk bor 60 milliard dollardan oshdi, 43,1 milliard dollarlik investitsiyalar oqimi sanoat, energetika va infratuzilma sohalarida oʻnlab yirik loyihalarni amalga oshirish imkonini berdi. Xalqaro reyting agentliklari Oʻzbekistonning suveren kredit reytingini “VV” darajasidan “VV” darajasiga koʻtardi, bu esa tashqi moliyalashtirish uchun yanada qulay sharoitlar yaratadi.
Erishilgan makroiqtisodiy natijalar ijtimoiy sohadagi ijobiy oʻzgarishlar bilan birga kechgani alohida taʼkidlandi. Faol ish bilan taʼminlash siyosati tufayli ishsizlik darajasi 5,5 foizdan 4,9 foizga tushdi, qariyb 5 million kishi barqaror daromad manbaiga ega boʻldi. Kam taʼminlangan oilalarni qoʻllab-quvvatlash, manzilli ijtimoiy yordam tizimini rivojlantirish va asosiy xizmatlardan foydalanish imkoniyatini oshirishga katta eʼtibor qaratildi. Kambagʻallik koʻrsatkichi yil davomida 8,9 foizdan 5,8 foizga qisqardi, qariyb 1,5 million fuqaro kambagʻallikdan chiqarildi.
Bu koʻrsatkichlar iqtisodiyot barqarorligini oshirish va ijtimoiy rivojlanish uchun mustahkam poydevor yaratishga qaratilgan izchil islohotlar natijasi boʻldi. Iqtisodiy yutuqlar davlatning ijtimoiy vazifalarni hal etish va aholini qoʻllab-quvvatlashning uzoq muddatli dasturlarini amalga oshirish imkoniyatlarini kengaytirish imkonini berdi.
Murojaatnomada Oʻzbekistonning pragmatik, ochiq va uzoq muddatli milliy manfaatlarga yoʻnaltirilgan tashqi siyosiy yoʻliga alohida eʼtibor qaratildi. Prezidentimiz faol va puxta oʻylangan tashqi siyosat mamlakatimizning barqaror taraqqiyoti, iqtisodiy imkoniyatlarini kengaytirish va xalqaro nufuzini mustahkamlashning muhim omili boʻlib qolayotganini taʼkidladi.
Oʻtgan davrda mamlakatimiz tashqi iqtisodiy aloqalar geografiyasini sezilarli darajada kengaytirgani, ham qoʻshni davlatlar, ham dunyoning yetakchi markazlari bilan sheriklikni mustahkamlagani, mintaqaviy hamkorlik tashabbuslarini izchil ilgari surishda davom etayotgani taʼkidlandi. Bunday yoʻl Oʻzbekistonning xalqaro jarayonlarda oʻzaro manfaatdorlik va hurmat tamoyillariga tayangan holda yanada eʼtiborli va masʼuliyatli oʻrin egallashga intilishidan dalolat beradi.
Murojaatnomada davlat boshqaruvining shaffofligi va samaradorligini oshirishning asosiy elementlaridan biri sifatida davlat xaridlari tizimini isloh qilish mavzusiga ham toʻxtalib oʻtildi. Prezident davlat xaridlari mexanizmlarini takomillashtirish biznes uchun teng sharoitlar yaratish, raqobatni rivojlantirish va byudjet mablagʻlaridan oqilona foydalanishga qaratilganini taʼkidladi.
Ushbu chora-tadbirlar mamlakatni Jahon savdo tashkilotiga aʼzo boʻlishga tayyorlashning muhim qismi sifatida qaraladi. Shu nuqtayi nazardan, davlat xaridlari sohasidagi islohotlar nafaqat ichki, balki tashqi iqtisodiy ahamiyatga ham ega, chunki ular milliy tartib-qoidalarni xalqaro standartlar va qoidalarga muvofiqlashtirishga yordam beradi. Shunday qilib, belgilangan qadamlar Oʻzbekistonning global savdo-iqtisodiy tizimga integratsiyalashuviga tizimli yondashuvni aks ettiradi.
Murojaatnomada korrupsiyaga qarshi kurashish mavzusi alohida blok sifatida eʼtirof etilib, uni yanada rivojlantirishning asosiy vazifalaridan biri sifatida qayd etildi. Prezident korrupsiyaga qarshi kurashishga bir martalik kampaniya sifatida emas, balki halol, ochiq va hisobdor boshqaruv tizimini shakllantirishga qaratilgan uzoq muddatli davlat siyosati sifatida qaralishini taʼkidladi.
“Korrupsiyaga yoʻl qoʻyish - islohotlarimizga xiyonat. Bu illatga qarshi 2026-yilda “favqulodda holat” eʼlon qilamiz, - dedi Prezident.
Davlat xizmatlarini raqamlashtirish, qarorlar qabul qilishda shaffoflikni taʼminlash, jamoatchilik nazoratini kuchaytirish boʻyicha koʻrilayotgan chora-tadbirlar hozirdanoq amaliy natijalar berayotgani, biroq yanada chuqurlashtirishni talab etayotgani taʼkidlandi. Korrupsiyaga qarshi kun tartibiga urgʻu berilishi fuqarolar va xalqaro hamkorlarning davlat institutlariga boʻlgan ishonchini mustahkamlashga intilishidan dalolat beradi.
Murojaatnomada ekologiya va barqaror rivojlanish masalalariga ham katta eʼtibor qaratildi. Prezidentimiz ekologik kun tartibi davlat siyosatining ajralmas qismiga aylanib borayotgani, bu aholi turmush sifati va mamlakatning uzoq muddatli xavfsizligi bilan bevosita bogʻliq ekanini taʼkidladi. Tabiiy resurslardan oqilona foydalanish, “yashil” texnologiyalarni kengaytirish, ayniqsa, eng zaif hududlarda ekologik vaziyatni yaxshilash boʻyicha dasturlarni amalga oshirish muhimligi taʼkidlandi.
2026-yilda Samarqandda Global ekologik jamgʻarmaning navbatdagi assambleyasi va Markaziy Osiyo xalqaro ekologik koʻrgazmasini oʻtkazish rejalari maʼlum qilindi. Bu tadbirlar tarmoqlar, hududlar va biznes uchun hamkorlar topish, birgalikda yangi ekologik loyihalarni boshlash uchun yaxshi imkoniyat yaratadi. Ekologik tashabbuslarga nafaqat ijtimoiy zarurat, balki iqtisodiyotni modernizatsiya qilish va uning barqarorligini oshirishning bir qismi sifatida qaralishi taʼkidlandi.
Bu yoʻnalishlar birgalikda olib borilayotgan oʻzgarishlarning kompleks xarakterini koʻrsatadi. Ular ijtimoiy yoʻnaltirilgan rivojlanish yoʻli institusional islohotlar va xalqaro integratsiya bilan uzviy bogʻliqligini koʻrsatadi. Bunday yondashuv Oʻzbekistonning iqtisodiy oʻsish, ijtimoiy barqarorlik va masʼuliyatli davlat siyosati bir-birini oʻzaro mustahkamlaydigan muvozanatli rivojlanish modelini yaratishga intilishini aks ettiradi.
Prezident ijtimoiy siyosat odamlarning aniq ehtiyojlariga koʻproq yoʻnaltirilganini, bu esa olib borilayotgan siyosatning prinsipial yutugʻi ekanini taʼkidladi.
Davlatimiz rahbari yakunlanayotgan yilni sarhisob qilar ekan, bu natijalarning barchasi islohotlar tizimi va jamiyatning faol ishtiroki tufayli roʻy berganiga eʼtibor qaratdi. Shu bilan birga, u keyingi rivojlanish nafaqat iqtisodiy resurslarni, balki ijtimoiy muhitni, ishonch va birdamlikni mustahkamlashni ham talab qilishini taʼkidladi. Aynan shu mantiqdan kelib chiqib, kelgusi yilni insonga va uning kundalik muammolariga eng yaqin institut - mahallani qoʻllab-quvvatlash yili, deb eʼlon qilish taklif etildi.
Murojaatnomada mahalla koʻp asrlik oʻzaro yordam, masʼuliyat va hurmat anʼanalarini oʻzida mujassam etgan jamoat tashkilotining noyob shakli sifatida taʼriflangan. Prezidentimiz davlat barqarorligi mahalla mustahkamligidan, joylardagi ahillik va hamjihatlikdan boshlanishini alohida taʼkidladi. “Mahallada tartib va ishonch boʻlsa, jamiyatda ham barqarorlik boʻladi”, degan fikr Murojaatnomadagi asosiy gʻoyalardan biriga aylanib, erishilgan yutuqlarni istiqboldagi vazifalar bilan mantiqiy bogʻladi.
Kelgusi yilda mahallani qoʻllab-quvvatlashga ijtimoiy siyosatni yanada kuchaytirishga qaratilgan tizimli chora sifatida qaralmoqda. Prezident oilalardagi muammolar, bandlik, taʼlim, ijtimoiy himoya va notinchlikning oldini olish masalalari aynan mahalla darajasida samarali hal etilishini taʼkidladi. Shu maʼnoda, mahalla tuzilmalarini rivojlantirish davlat yordamining manzilliligini oshirish va ijtimoiy adolatni kuchaytirish vositasiga aylanmoqda. Murojaatnoma avvalida tilga olingan iqtisodiy yutuqlar shu tariqa ijtimoiy maydonda oʻz davomini topadi.
Murojaatnomada fuqarolarning ishtiroki va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish mavzusi muhim oʻrin egalladi. Prezident zamonaviy davlatni qarorlar qabul qilish va ularning ijrosini nazorat qilishga jalb etilgan faol va masʼuliyatli fuqarolarsiz tasavvur etib boʻlmasligini taʼkidladi. Mahalla bu oʻrinda jamoatchilik tashabbusi va hokimiyat bilan aholi oʻrtasidagi muloqotni shakllantirish makoni sifatida qaraladi.
“Biz shunday sharoit yaratishimiz kerakki, har bir inson mamlakat taqdiriga daxldorligini his qilsin”, - dedi davlat rahbari jamoatchilik ishtirokini kengaytirish boʻyicha strategik yoʻnalishni belgilab.
Yoshlar tarbiyasida, jamiyatda maʼnaviyatni mustahkamlashda mahallaning oʻrni alohida taʼkidlandi. Prezidentimiz iqtisodiy koʻrsatkichlar bilan birga maʼnaviyatli, bilimli va ijtimoiy masʼuliyatli shaxsni shakllantirish ham muhimligini taʼkidladi. Taʼlim, madaniyat va sport sohalarida mahalla darajasida amalga oshirilayotgan loyihalarni qoʻllab-quvvatlashga mamlakat kelajagiga investitsiya sifatida qaralmoqda. “Oʻzbekistonning kelajagi bugun farzandlarimiz uchun qanday muhit yaratishimiz bilan bogʻliq”, - Murojaatnomadan olingan ushbu iqtibos davlat siyosatining uzoq muddatli yoʻnalishini yaqqol aks ettiradi.
Shunday qilib, 2026-yilning Oʻzbekistonda “Mahallani rivojlantirish va jamiyatni yuksaltirish yili” deb eʼlon qilinishi davlatning makrodarajadagi yutuqlardan hayot sifati, inson kapitali va ijtimoiy institutlar bilan chuqur ishlashga oʻtish istagidan dalolat beradi. Bu mahalliy jamoalarni mustahkamlash, ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish va faol, hamjihat jamiyatni shakllantirishga qaratilgan saʼy-harakatlarni jamlashni anglatadi.
Oʻzbekiston rahbarining Murojaatnomasi kelgusi yil uchun rivojlanishning aniq yoʻnalishini belgilab beradi: erishilgan iqtisodiy yutuqlarga tayanish, ijtimoiy siyosatni kuchaytirish va mahallani qoʻllab-quvvatlash orqali fuqarolik jamiyatini rivojlantirish. Bunday yondashuv islohotlarning barqarorligi va mamlakatning yanada gullab-yashnashi kuchli jamoalarsiz, fuqarolarning ishonchi va ishtirokisiz mumkin emasligini strategik tushunishni aks ettiradi. Bu borada mahallani qoʻllab-quvvatlash nafaqat ijtimoiy ustuvor yoʻnalish, balki Oʻzbekistonning uzoq muddatli taraqqiyoti poydevori sifatida ham namoyon boʻladi.
“Dunyo” AA
